Epigenetyka

Mama i tata Marii świetnie grają w tenisa. Bardzo dużo trenują. Ale to nie oznacza, że Maria też dobrze gra w tenisa. Dzieje się tak, ponieważ cechy które zdobywamy lub których uczymy się czyli tak zwane cechy nabyte, nie są dziedziczne. Nie jest to jednak cała prawda.

W ostatnich latach okazało się, że dzieci mogą dziedziczyć pewne cechy, które wykształciły się u ich rodziców przez działanie czynników zewnętrznych i nie są zapisane w genach. Nazywamy to epigenetyką. Pamiętacie geny? Wewnątrz naszych komórek, w jądrze komórkowym znajdują się chromosomy. Chromosom składa się z dwóch cząsteczek DNA i tysięcy genów.

Działa to trochę tak, jak książka kucharska. Geny to przepisy w książce kucharskiej. Komórka czyta przepis i przygotowuje to, co jest w nim zapisane. A raczej: komórka dekoduje gen i wytwarza proteiny, które są opisane przez dany gen. Jednak róże rodzaje komórek używają różnych przepisów.

Na przykład komórka mięśniowa czyta tylko przepis na proteiny, które budują mięśnie. A komórka mózgowa czyta tylko przepis na proteiny, których potrzebuje mózg. A więc jak komórka wie, który przepis powinna zastosować? Cóż, popatrzcie tutaj! Wygląda na to, że w książce kucharskiej poprzyczepiane są karteczki z notatkami.

Na jednych karteczkach napisane jest: Użyj tego! a na innych: Nie używaj tego! Niektóre przepisy, czyli geny, mają być użyte przez daną komórkę. Są to geny aktywne. Innych genów komórka nie ma wykorzystywać.

Są one nieaktywne. Takie notatki nazywane są markerami epigenetycznymi. To one pilnują, aby komórka używała tylko odpowiednich dla niej przepisów, a nie całej książki kucharskiej. Geny odziedziczyłeś po swoich biologicznych rodzicach. Na geny nie mają zazwyczaj wpływu czynniki zewnętrzne.

Takie same przepisy są obecnie w twoim ciele, kiedy się rodzisz i kiedy umierasz. Jednakże na markery epigenetyczne mają wpływ czynniki zewnętrzne. Markery zmieniają się, w zależności od twojej diety, aktywności fizycznej, obecności toksyn w twoim środowisku... I te markery, które określają jakie geny są wykorzystywane w twoim ciele są w takim razie również część twoich cech! Tak więc, gdybyśmy mogli odziedziczyć markery epigenetyczne po rodzicach, oznaczałoby to, że możemy odziedziczyć... ...

cechy nabyte! Ostatnie badania z dziedziny epigenetyki pokazują, że jest to możliwe! Oto jak do tego dochodzi: Zanim przyszedłeś na świat, twoi biologiczni rodzice posiadali gamety, czyli komórkę jajową i plemnik, z których powstałeś. Środowisko, w którym żyli twoi rodzice mogło spowodować, że w jednej z ich gamet, w któryś z chromosomów, pojawiły się markery epigenetyczne. Możliwe, że w momencie zapłodnienia jeden z tych markerów znalazł się w twojej pierwszej komórce. W tym wypadku mogłeś odziedziczyć coś, co wytworzyło się przez wpływ czynników zewnętrznych na twoich rodziców.

Jeśli tak się stało, to odziedziczyłeś cechę nabytą! Ten sposób dziedziczenia cech wydaje się dość zaskakujący. A jeśli już do niego dochodzi, dziedziczone są głównie choroby, takie jak nowotwory. Jest jeszcze jedna możliwość, w wyniku której mógłbyś odziedziczyć coś związanego z otoczeniem twoich rodziców jeszcze przed twoim urodzeniem. Chodzi o moment, w którym byłeś w brzuchu twojej mamy.

Kiedy byłeś rozwijającym się płodem w macicy, wpływ na ciebie miała dieta twojej mamy, napoje, odpoczynek, to czy była zestresowana, czy przygnębiona lub to, czy miały na nią wpływ jakieś toksyny. Niektóre z tych czynników zewnętrznych zostawiły ślad w postaci markerów epigenetycznych na twoich chromosomach, które mogą mieć na ciebie wpływ po dziś dzień. Tak więc czynniki zewnętrzne, które działały na twoich rodziców zanim się urodziłeś mogły zostawić ślady w postaci markerów epigenetycznych na twoich chromosomach, a te mogły wpłynąć na twoje cechy dużo później, w trakcie twojego życia. Ale nie, nie możesz odziedziczyć talentu do grania w tenisa.