Wstęp do ekologii

Hej ty! Tak ty! Myślałeś może o swoim miejscu we wszechświecie? Czujesz się samotny, a może zastanawiasz się nad sensem twojego życia? Co zmienia na świecie to, że istniejesz?

Te pytania zadają sobie wszyscy i każdy chce uzyskać na nie odpowiedzi. Ale może naszym pocieszeniem będzie wiedza o tym, jak wszystko na naszej planecie jest ze sobą połączone. Zwierzęta, takie jak człowiek, rośliny, bakterie, nawet powietrze, którym oddychamy i ziemia, po której chodzimy. Wszystkie te rzeczy mają wpływ siebie nawzajem. Przyjrzyjmy się teraz pewnym częściom ekosystemu sawanny.

Ekosystem to społeczność organizmów żywych, połączona z elementami nieożywionymi środowiska, na przykład temperaturą, podłożem skalnym, glebą oraz dostępem do wody i składników odżywczych. Oczywiście nie jesteś lewem czy antylopą, a już na pewno nie kępą trawy. Ale słuchajcie dalej, a dowiecie się jak całe życie na sawannie tworzy jedną wielką całość. Trawa, roślinożercy i drapieżniki stanowią elementy tutejszego ekosystemu. Liczba zwierząt, która może go zamieszkiwać zależy częściowo od ilości trawy oraz innych roślin, które mogą rosnąć w tym ekosystemie.

Jeśli przez jakiś czas na sawannie rośnie bujna trawa, to roślinożercy mają więcej pożywienia i mogą się swobodnie rozmnażać. A im więcej roślinożerców, tym więcej pożywienia dla drapieżników, tak, że one także mogą się rozmnażać. Kiedy zwiększa się ilość drapieżników, zabijają i zjadają one więcej roślinożerców. W między czasie duża ilość trawy zostaje zjedzona. Oznacza to, że roślinożerców znowu jest mniej.

Drapieżników także będzie mniej. W niepomyślnym roku, kiedy wzrost trawy ograniczony jest przez temperaturę, pogodę albo dostęp do wody, roślinożerców będzie mniej. Spadnie także liczba drapieżników. Jednak jeśli pojawi się wystarczająca ilość deszczu i światła, trawa znowu zacznie rosnąć! Wpływ jaki zwierzęta, rośliny i inne organizmy wywierają na siebie nawzajem oraz na otoczenie nazywamy czynnikami biotycznymi.

Jeśli czynniki zewnętrzne wpływają na zwierzęta, rośliny i inne organizmy, i nie są one pochodzenia biologicznego, to nazywamy je czynnikami abiotycznymi. Do takich czynników zaliczamy: temperaturę, podłoże skalne, pogodę oraz dostęp do wody i pożywienia. Wszystko jest ze sobą połączone, a skoro wszystko jest ze sobą tak blisko powiązane, to nic nie jest stałe. Wszystko nieustannie się zmienia, na przykład z biegiem pór roku. W przyrodzie ma miejsce stała, nieprzerwana rywalizacja między osobnikami tego samego gatunku, ale także między różnymi gatunkami.

To czynniki biotyczne i abiotyczne zapewniają dogodne warunki, aby mogła zaistnieć taka rywalizacja. Roślinożercy walczą o trawę, a drapieżniki o roślinożerców. Niektóre osobniki mają cechy, które dają im przewagę nad konkurencją. Kiedy pojawiają się nowe cechy i kiedy są one dalej przekazywane, gatunki rozwijają się. Nazywamy to ewolucją.

Ewolucja pozwala, aby gatunki mogły się wyspecjalizować, a to prowadzi do zwiększenia różnorodności biologicznej. Można więc powiedzieć, że ekologia to ewolucja, która nieustannie trwa, ponieważ to ona decyduje kto będzie mógł dalej przekazywać swoje geny. Ewolucja dotyczy oczywiście także nas, ludzi. Wszystko na Ziemi jest ze sobą połączone i wywiera na siebie wpływ. Nauka o ekologii to próba zrozumienia tego, jak żywe organizmy, czyli czynniki biotyczne, oraz nieożywione elementy środowiska, czyli czynniki abiotyczne wpływają na siebie nawzajem.

Aby to zrozumieć, nie wystarczy brać pod uwagę tylko elementów biologicznych, ale trzeba także posłużyć się geografią i nauką o Ziemi. Kiedy zakładamy nasze ekologiczne okulary, widzimy wszystko z holistycznej perspektywy, ponieważ różne elementy układają się w bardziej precyzyjną całość. Całość życia! Życia na Ziemi.