Łańcuchy i sieci pokarmowe

Nie czujesz się dziś za dobrze?... Właściwie to w świecie przyrody jesteś na samym szczycie. Jak to możliwe? Popatrzmy... Trawa produkuje swoje własne składniki odżywcze poprzez przetwarzanie dwutlenku węgla i wody w cukier przy pomocy energii słonecznej.

Ten proces nazywany jest fotosyntezą. Trawa jest zjadana na przykład przez konika polnego. Konik polny zjadany jest przez jaszczurkę. Jaszczurka zjadana jest przez węża. Wąż zjadany jest przez ptaka drapieżnego, na przykład myszołowa.

Na podstawie strzałek można stwierdzić co staje się pożywieniem dla kogo. Nazywamy to łańcuchem pokarmowym. W łańcuchu pokarmowym widzimy tylko po jednej strzałce przy każdym organizmie, który coś zjada. Ale w świecie przyrody działa to trochę inaczej. Istnieje wiele gatunków drapieżników, które mogą zjadać ten sam rodzaj pożywienia.

Bardzo często drapieżniki żywią się wieloma rodzajami zwierzyny. Wiele zwierząt ma ochotę na chrupiące konikami polne, a nie tylko jaszczurki. Tak jak ta żaba! Później wąż może zjadać zarówno jaszczurki i żaby. Gdy rysujemy kilka łańcuchów pokarmowych tego typu, możemy zobaczyć, jak są ze sobą połączone.

Otrzymujemy sieć połączeń, czyli sieć pokarmową. Wróćmy na chwilę do drzew, trawy i innych zielonych roślin, które zamieniają energię słoneczną, wodę i dwutlenek węgla w energię i węglowodany. Stanowią one podstawę sieci pokarmowej, ponieważ wytwarzają one nową energię, nowy surowiec. Są to pierwotni producenci. Pierwotny oznacza coś, co jest pierwsze.

Algi oraz bakterie w jeziorach i morzach są pierwotnymi producentami. Zwierzęta, które jedzą rośliny, na przykład króliki, są konsumentami pierwszego rzędu. Drapieżnik, który zjada roślinożercę jest konsumentem drugiego rzędu, bo jest drugim konsumentem z kolei. Na tej samej zasadzie większy drapieżnik, który zjada małego drapieżnika nazywany jest konsumentem trzeciego rzędu, gdyż jest trzecim konsumentem z kolei. A więc konsument pierwszego rzędu jest zawsze roślinożercą, a konsumenci drugiego i trzeciego rzędu są mięsożercami.

Poziomy w łańcuchu pokarmowym są nazywane poziomami troficznymi. Gatunek, który jest ostatnim w łańcuchu pokarmowym, czyli ten, na którego nikt nie poluje i nie zjada go, nazywany jest konsumentem ostatniego rzędu. Jest to często duży drapieżnik, taki jak drapieżny ptak, wilk, albo ty: człowiek. Tak! Jestem na szczycie.

A więc cała sieć pokarmowa jest ze sobą połączona. Jak myślisz, co się dzieje, gdy my ludzie uwalniamy do środowiska toksyny, czyli trucizny, które ostatecznie docierają do morza? Popatrzmy. Niektóre toksyny środowiskowe są rozpuszczalne w tłuszczach i rozkładają się bardzo, bardzo wolno. Jeśli w jeziorze lub w morzu pojawiają się toksyny, dostaną się także tu: do pierwotnych producentów w wodzie, czyli fitoplanktonu.

Kiedy zooplankton zjada fitoplankton, wchłaniane są także toksyny, które gromadzą się w kropelkach tłuszczu w zooplanktonie w większym stężeniu. Jeden zooplankton nie zjada oczywiście tylko jednego fitoplanktonu, ale ich większą ilość. A kiedy ryba zjada zooplankton, toksyny w większym stężeniu przedostają się dalej. I tak dalej... Im wyżej w łańcuchu pokarmowym, tym więcej toksyn będzie gromadzonych w ciałach zwierząt.

Nazywamy to bioakumulacją. Może i jestem na szczycie łańcucha pokarmowego, ale czuję się NIECIEKAWIE...