Nauka i pseudonauka

Pokaż mi swoją rękę Filipie, przepowiem tobie przyszłość. Hm, co? Jak możesz to zrobić, patrząc na moją rękę? Czytałem trochę o badaniach na temat linii dłoni, które wiele mogą o tobie powiedzieć. Twoja dłoń mówi mi, że jesteś bardzo zorganizowany, daleko w życiu zajdziesz, a dzisiaj wydarzy się coś ekscytującego!

Czy Kim naprawdę może odczytać przyszłość z dłoni Filipa? A może to tylko przypuszczenie? Kim wspomniał o tym, że czytał badania na temat przepowiadania przyszłości z dłoni. Słowo „badania” sprawia, że brzmi to dość naukowo, prawda? Ale samo przeprowadzenie eksperymentu nie czyni go naukowym.

Wyobraź sobie, roślinę na parapecie, rośnie ona zwracając się w stronę okna. Myślisz, że tak się dzieje ponieważ roślina zwraca się w kierunku światła z zewnątrz. To jest twoje możliwe wyjaśnienie - hipoteza. Ale nie jesteś pewien czy to prawda, więc w oparciu o twoją hipotezę, robisz eksperyment - zaciągasz zasłony i zobacz, co dzieje się z rośliną jeśli nie dochodzi do niej światło dzienne. Po miesiącu ponownie sprawdzasz roślinę i analizujesz wynik swojego eksperymentu.

Zauważ, roślina wciąż rośnie w kierunku okna. Oznacza to, że twoja pierwsza hipoteza jest albo błędna, albo nie przetestowałeś wystarczającej liczby roślin! Myślisz zatem o innych możliwych wyjaśnieniach, i testujesz inną hipotezę, tym razem z więcej niż jedną rośliną, chcesz upewnić się, że twoje wyniki są dokładne i wiarygodne. Fakt, że hipoteza może być uznanana za błędna jest bardzo ważną częścią nauki. Nauka polega więc na prowadzeniu obserwacji otaczającego nas świata, i próbie jego wyjaśnienia, za pomocą hipotez, które z kolei, za pomocą eksperymentów mogą być udowodnione lub obalone.

Więc czym odróżnia się czytanie z dłoni Kim od rzeczywistej nauki? Czytanie z dłoni zaczyna się od obserwacji - oglądania czyjejś dłoń. Ma też hipotezę: linie na czyjejś dłoni mogą przepowiedzieć przyszłość. Takie stwierdzenie może być nieco ryzykowne. Kim powiedział Filipowi, że linie na jego dłoni mówią, że jest osobą bardzo zorganizowaną.

Ale Kim mógł o tym wiedzieć, ponieważ jest przyjacielem Filipa. A to ekscytujące wydarzenie? Cóż, to stwierdzenie jest bardzo niejasne. Wszystko, co dzieje się dzisiaj, Kim może uznać za ekscytujące. Wtedy wszystko pasuje do hipotezy.

Nie ma możliwości obalenia tej hipotezy. To jest właśnie jedna z głównych różnic między nauką i tego typu" badaniami". Nawet jeśli może się to wydawać naukowe, to tak nie jest. Nazywamy to pseudonauką. Istnieją jeszcze inne różnice między nauką a pseudonauką.

Odkrycia naukowe opierają się na starannie kontrolowanych badaniach. Są one zwykle zapisywane, recenzowane i często powtarzane przez innych jeszcze naukowców. Świetnie jeśli wyniki powtórnego badania zgadzają się z oryginalnym. Jeśli nie, pierwotna hipoteza mogła być niepoprawna i trzeba przeprowadzić więcej badań. Badania pseudonaukowe zwykle nie są planowane, właściwie kontrolowane i często ich wyniki są różne. Jednak zamiast zmieniać hipotezę, pseudonaukowcy winą za niespójne wyniki obarczają różnorodność metod badawczych.

Czytanie z dłoni nie jest jedyną pseudonauką, jest ich wiele, np. horoskopy, czytanie w myślach, dotyk terapeutyczny... Właściwie to, przyszedłem opowiedzieć ci o czymś ekscytującym: Tego lata dostałem się na obóz fotograficzny! Ha ha, widzisz? Miałem rację!

Chociaż muszę przyznać… Spotkałem się dziś z twoją mamą. Może mi o tym powiedziała, a może nie.