Przyspieszenie: przykłady

Zauważyliście coś jeszcze? To znaczy coś, co dotyczy przyspieszenia. Autobus przyspiesza nie tylko wtedy, gdy kierowca naciska pedał gazu lub hamulca i trzeba mocno się trzymać. Na pewno zauważyliście, że kiedy autobus skręca, czyli zmienia kierunek, przechylacie się na bok razem z pozostałymi pasażerami, i ściąga was na jedną stronę, nawet jeśli autobus jedzie z taką samą prędkością. To dlatego, że autobus tak naprawdę przyspiesza także wtedy, gdy skręca.

Autobus potrafi przyspieszyć nie zmieniając prędkości! Spójrzcie! Ten autobus jedzie do przodu z prędkością 12 metrów na sekundę. Dopiero teraz zaczynają się schody. Prędkość to 12 metrów na sekundę i mówi nam nie tylko, jak szybko pojazd się porusza, ale też w jakim kierunku jedzie.

Wystarczy że zmieni się tylko jeden z tych elementów, a zmieni się też prędkość i mamy przyspieszenie. Autobus utrzymuje stałą prędkość, ale nagle ostro skręca w lewo. Jeśli stoisz w autobusie, musisz mocno się trzymać, żeby nie upaść. Jest to wyraźny znak, że autobus przyspiesza. Im mocniej musisz się trzymać, tym większe jest przyspieszenie.

Tak jak prędkość przyspieszenie ma swój kierunek. Kierunek przyspieszenia autobusu jest przeciwny do kierunku, w którym upadniesz. Gdy autobus przyspiesza jadąc do przodu, poczujesz popchnięcie do tyłu. Gdy hamuje, czyli ma ujemne przyspieszenie, przesuniesz się do przodu. Jeśli czujesz, że spycha cię na prawo w autobusie, oznacza to, że autobus przyspiesza na lewo.

Przyspieszenie przedstawiamy za pomocą strzałki. Ale nie jest to jakaś zwykła strzałka. To wektor. Autobus porusza się w kierunku, który wskazuje wektor. Im dłuższy jest wektor, tym szybciej jedzie autobus.

To był wektor prędkości. Tutaj mamy jeszcze jeden wektor, który oznacza przyspieszenie autobusu, czyli tempo zmiany prędkości. Teraz przyspieszenie jest skierowane na boki. Oznacza to, że kierunek jazdy autobusu zmienia się. Przez cały czas zmiany kierunku autobus przyspiesza.

Teraz skończył skręcać i już nie przyspiesza. Wektor przyspieszenia zniknął. Wektor prędkości zmienił kierunek. Teraz autobus hamuje i zwalnia. Wektor przyspieszenia jest skierowany do tyłu, a wektor prędkości skraca się.

Ze stałą prędkością w tym samym kierunku autobus wcale nie przyspiesza. Wszystkie te informacje o przyspieszeniu odnoszą się oczywiście nie tylko do autobusów. Księżyc krąży wokół Ziemi po orbicie i porusza się ze stałą prędkością, a dokładniej z prędkością ok. tysiąca metrów na sekundę. Jedno okrążenie trwa nieco ponad 28 dni.

Jednak Księżyc nie porusza się ze stałą prędkością. Przez cały czas przyspiesza, ale na boki! Księżyc stale podąża prosto przed siebie! Gdyby nie działała na niego żadna siła, poleciałby w kosmos i nigdy nie wrócił! Na szczęście grawitacja dba o to, żeby Księżyc wciąż przyspieszał na boki, w stronę Ziemi.

Na prędkość, z jaką Księżyc wykonuje ruch do przodu nieustannie wpływa przyspieszenie na boki, a razem sprawiają, że Księżyc okrąża Ziemię. Przyspieszenie to tempo zmiany prędkości. A ponieważ prędkość ma swój kierunek, zmiana kierunku będzie też zmianą prędkości. Skręcanie to także przyspieszanie.