Klimat i strefy roślinne

Pogoda i klimat na naszej planecie są bardzo zróżnicowane. W niektórych miejscach zawsze jest ciepło. Przez cały rok można kąpać się pod gołym niebem. Z kolei w innych miejscach można przez cały rok jeździć na nartach. Jest tam zimno.

Czasem bardzo zimno. Niektóre miejsca są suche. Z kolei inne są deszczowe i wilgotne. Co o tym decyduje? Przede wszystkim promienie słoneczne, które padają na powierzchnię Ziemi.

Ten promień słońca dociera na Ziemię w pobliżu równika. Pada na małą powierzchnię ziemi, gdzie robi się gorąco. Tutaj, w pobliżu biegunów, każdy promień słońca jest rozproszony na dużo większym obszarze, który aż tak się nie nagrzewa. W ten sposób im bardziej zbliżasz się do równika, tym cieplej się robi. Wybierzmy się w podróż dookoła świata, od równika do bieguna północnego i zobaczymy, jakie strefy klimatyczne napotkamy po drodze: od ciepłego do zimnego.

Zacznijmy w Kongo, w Afryce Środkowej. Tutaj jesteśmy blisko równika. Słońce intensywnie świeci. Robi się bardzo gorąco. Gdy powietrze się nagrzewa, staje się ono lżejsze i unosi się w górę w atmosferę.

Wraz z nim unosi się para wodna. Wyżej powietrze robi się chłodniejsze. Para wodna zmienia się w małe kropelki. Zaczyna padać deszcz. Tutaj pada prawie codziennie.

Dlatego w pobliżu równika jest nie tylko ciepło, ale też wilgotno. Lasy są zielone i gęste: nazywamy je lasami deszczowymi. Teraz przenieśmy się na północ od równika. Rozciągają się przed nami ogromne równiny. Roślinnością dominującą tu są wysokie trawy oraz gdzieniegdzie rosnące krzewy i drzewa.

Klimat jest tutaj bardziej suchy, ale są okresy w ciągu roku, zwane porami deszczowymi, kiedy obficie pada deszcz. To jest sawanna. Tutaj lasy deszczowe i sawanna są częścią klimatu tropikalnego. Teraz przenieśmy się dalej na północ. Słońce intensywnie świeci.

Jest tu okrutnie gorąco i prawie nic tutaj nie rośnie. To jest pustynia. Dlaczego jest tu tak sucho? Pamiętacie, że powietrze wznosi się nad równikiem, gdy świeci słońce i robi się gorąco? Powietrze nie może unosić się w nieskończoność.

Gdy osiąga pewną wysokość w atmosferze, zaczyna rozpływać się na północ lub na południe. Po pewnym czasie staje się tak chłodne i ciężkie, że zaczyna opadać z powrotem na dół. Wtedy masy powietrza są przyciskane do ziemi i tworzą się obszary wysokiego ciśnienia. Robi się sucho i ciepło, tak jak na Saharze. Trochę dalej na północ mamy klimat śródziemnomorski.

W lecie jest tu sucho i bardzo ciepło, a zimy są łagodne i przynoszą więcej opadów. Ta strefa klimatyczna, z suchym, gorącym i długim latem oraz krótką i łagodną zimą jest nazywana klimatem subtropikalnym. Jeszcze bardziej na północ jest znowu chłodniej. Występują tu cztery oddzielne pory roku. Wiosna, lato, jesień i zima.

Roślinność dominują lasy. Drzewa liściaste lub iglaste. Olbrzymi pas lasów iglastych ciągnie się od Skandynawii przez Azję aż do Ameryki Północnej. To jest strefa umiarkowana. Nasza podróż kończy się na północy.

Przez cały rok jest tu zimno. W niektórych miejscach na tym obszarze lód topnieje w lecie, co umożliwia pojawienie się roślinności, ale najdalej na północ ziemia pozostaje skuta lodem przez cały rok. To jest strefa polarna. Nasza podróż rozpoczęła się w Afryce, skąd jechaliśmy na północ, przez Europę aż do Bieguna Północnego, Droga ta będzie wyglądała podobnie, jeśli pojedziemy od równika do dowolnego bieguna w pozostałych częściach świata. Dlatego właśnie możemy podzielić Ziemię na cztery strefy klimatyczne.

Najbliżej równika znajduje się strefa tropikalna. Jest tu ciepło przez cały rok i często pada deszcz. Nieco dalej od równika mamy strefę subtropikalną, w której lato jest suche i gorące, a zima krótka i łagodna. W strefie umiarkowanej występują cztery oddzielne pory roku i rozległe lasy. Z kolej w strefie polarnej jest zimno i nie ma prawie żadnych roślin.