Historia zmian klimatu

Katastrofa: na Ziemi jest coraz goręcej. Nieee, klimat Ziemi zawsze się zmieniał. To zupełnie normalne... Człowiek zmienił środowisko naturalne! ... Czasami następuje epoka lodowcowa, czasami robi się cieplej.

Niebawem ten cykl się powtórzy. Być może słyszałeś pewną opinię dotyczącą globalnego ocieplenia: ...że badania są wątpliwe. Niektórzy twierdzą, że klimat na Ziemi zawsze ulegał zmianom. Czasami jest cieplej, czasami robi się zimniej, i nie ma się czym martwić. Czy to aby na pewno prawda?

W pewnym sensie jest to prawda. Średnia temperatura na Ziemi zmieniła się. Kiedy naukowcy badają naprawdę długie okresy czasu, dłuższe niż setki milionów lat, okazuje się, że czasami na Ziemi było ciepło i nie było na jej powierzchni żadnego lodu. Czasami jednak wokół biegunów istniały ogromne, grube pokrywy lodowe. Niektórzy naukowcy twierdzą także, że cała powierzchnia Ziemi była kiedyś pokryta lodem i wyglądała jak jedna wielka kula śnieżna. Tak więc temperatura na Ziemi zmieniała się, przez długi okres czasu było cieplej, a potem zimniej.

Jaki był powód tych zmian? Jest kilka wyjaśnień. Ziemia nie zawsze znajduje się w identycznej odległości od Słońca. Orbita Ziemi wokół Słońca zmienia swój kształt, czasami jest prawie idealnie okrągła, czasami zdecydowanie bardziej owalna, i wtedy Ziemia jest dalej od Słońca niż zwykle. Większa odległość oznacza mniej energii słonecznej docierającej do Ziemi.

Na Ziemi robi się zimniej. Także atmosfera ma w tym wypadku ogromne znaczenie, a dokładniej mieszanina gazów, które ją tworzą. Skład atmosfery zmieniał się przez miliony lat. Jeśli w atmosferze jest duża ilosć gazów cieplarnianych, takich jak metan czy dwutlenek węgla, temperatura na Ziemi wzrasta. Jeśli ich ilość maleje, na Ziemi robi się zimniej.

A kiedy gazów znów jest więcej, znowu robi się cieplej. Jedna z takich zmian w składzie atmosfery zaczęła się około 50 milionów lat temu. W tamtym okresie na Ziemi było bardzo ciepło. Ciepło oznaczało idealne warunki dla wzrostu szczególnego rodzaju paproci, które rosły w wodzie. Tego rodzaju paprocie rosły i rozmnażały się w ogromnych ilościach.

Zielone rośliny wiążą dwutlenek węgla i uwalniają tlen. A więc kiedy te paprocie obumierały, opadały na dno oceanu, zabierając ze sobą dwutlenek węgla z atmosfery. To obniżyło efekt cieplarniany na Ziemi. Średnia temperatura spadła, a na Ziemi zapanował zimniejszy okres. Ale wszystkie te zmiany zachodzą bardzo wolno na przestrzeni długiego czasu. Przez setki milionów lat.

Spójrzcie na wykres. Pozioma oś pokazuje czas. Sto milionów lat temu, dwieście milionów lat temu i tak dalej... Pionowa oś pokazuje temperaturę na Ziemi. A krzywa pokazuje jak zmieniała się temperatura na przestrzeni dziejów.

Krzywa idzie raz w górę, raz w dół. Po cieplejszych okresach nadchodziły zimniejsze. Ale zmiana temperatury wcale nie musi zachodzić na przestrzeni kilku milionów lat. Istnieją także mniejsze i szybsze zmiany, które zachodzą w kilka tysięcy lat, a także i krótszym czasie. Dokładnie tak, jak widzicie na wykresie.

To taki sam rodzaj wykresu, jaki widzieliśmy wcześniej. Pozioma oś pokazuje czas, który zaczynamy liczyć 11 tysięcy lat temu... i kończymy na dniu dzisiejszym. Oś pionowa pokazuje średnią temperaturę, a krzywa pokazuje jak zmieniała się temperatura na przestrzeni ostatnich 11 tysięcy lat. Idzie w górę...

i w dół... I nagle... sto lat temu coś zaczyna się dziać. Krzywa idzie prawie pionowo w górę. Nigdzie wcześniej na wykresie krzywa nie rosła tak gwałtownie.

To oznacza, że nigdy wcześniej w historii zmiana temperatury nie była tak szybka jak teraz. Temperatura na Ziemi rośnie obecnie szybciej niż kiedykolwiek wcześniej. Czy pamiętacie pytanie postawione na początku? Czy globalne ocieplenie to część typowych zmian zachodzących na Ziemi? Tutaj jest odpowiedź na to pytanie.

To co właśnie widzimy nie jest normalną zmianą temperatury na Ziemi. Krzywa rośnie zbyt gwałtownie. Temperatura rośnie z prędkością nigdy wcześniej nie spotykaną na Ziemi. Ale dlaczego? Powodują to zmiany w atmosferze, a zwłaszcza większa ilość gazów cieplarnianych.

Co stanie się w przyszłości? Tak długo, jak ludzie będą uwalniać do atmosfery gazy cieplarniane, średnia temperatura na Ziemi będzie stale wzrastać. O ile? Jak szybko? Jakie nagłówki gazet zobaczymy w przyszłości?

Tego nie wiemy. Wszystko zależy od tego, co my, ludzkość, zdołamy zrobić, aby ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.