Koniec II Wojny Światowej i podział Europy

Luty 1945 roku. II Wojna Światowa dobiega końca. Mocarstwa alianckie są pewne zwycięstwa. Na czele trzech najpotężniejszych państw sojuszniczych stoją Prezydent Stanów Zjednoczonych, Roosevelt, Premier Wielkiej Brytanii, Churchill, i sowiecki przywódca, Stalin. Od 4 do 11 lutego „Wielka Trójka” spotyka się pod Jałtą na Krymie, aby dyskutować o tym, jak Europa będzie wyglądać po wojnie.

Roosevelt chce, aby Związek Radziecki był częścią nowo utworzonej międzynarodowej organizacji pokojowej, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych. Chce także wsparcia sowieckiego w trwającej na Pacyfiku wojnie przeciwko Japonii. Churchill chce wolnych i uczciwych wyborów, które doprowadziłyby do demokratycznych rządów w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza w Polsce. Jednak Stalin chce utrzymać kontrolę sowiecką, czyli „sferę wpływów” w Europie Środkowo-Wschodniej, a zwłaszcza w Polsce. Stalin czuje, że stworzy w ten sposób strefę buforową między jego reżimem komunistycznym a zachodnim światem kapitalistycznym.

Widać więc wyraźnie, że przywódcy mają sprzeczne interesy… Niemniej jednak negocjacje są przyjacielskie i oparte na współpracy. Przywódcy zgadzają się, że nazistowskie Niemcy muszą poddać się bezwarunkowo. Następnie zostaną podzielone na cztery różne strefy kontrolowane przez Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję, i Związek Radziecki. Polska zostanie zreorganizowana pod tymczasowym rządem komunistycznym. Stalin obiecuje, że wkrótce zezwoli tam na wolne wybory.

Związek Radziecki ma dołączyć do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Będzie miał takie samo prawo jak Wielka Brytania i Stany Zjednoczone do odrzucenia lub zawetowania czegoś, co ONZ będzie chciało zrobić. A Związek Radziecki przystąpi do wojny na Pacyfiku przeciwko Japonii w ciągu dwóch lub trzech miesięcy od kapitulacji Niemiec. Wszyscy są zadowoleni z planów. A przynajmniej tak się wydaje… Wkrótce po konferencji staje się jasne, że Stalin nie ma zamiaru dotrzymywać obietnic dotyczących wolności politycznej w Polsce.

Wojska radzieckie zmiażdżyły tam opozycję wobec komunistycznego rządu. Stalin szykuje się na pewne zwycięstwo komunistów w nadchodzących wyborach i zabezpieczenie Polski jako pierwszego państwa w jego sowieckiej strefie wpływów. 7 maja 1945 roku Niemcy poddają się. Dwa miesiące później na jeden dzień przed ponownym spotkaniem Wielkiej Trójki, amerykańscy naukowcy potajemnie testują pierwszą na świecie bombę atomową. Test kończy się sukcesem.

Stany Zjednoczone mogą teraz w kilka sekund zniszczyć ogromne obszary ziemi. Wielka Trójka spotyka się ponownie od 17 lipca do 2 sierpnia w Poczdamie w Niemczech. Tym razem nowy Prezydent USA, Truman zastępuje Roosevelta, a Attlee, nowy Premier Wielkiej Brytanii zastępuje Churchilla podczas części obrad. Przywódcy potwierdzają plany rozbrojenia i demilitaryzacji Niemiec i ich podziału na cztery strefy wpływów nakreślone w Jałcie. Nie zgadzają się jednak gdzie dokładnie powinny przebiegać granice tych stref.

Co więcej Stalin dalej nie chce wolnych wyborów w Europie Wschodniej. Atmosfera jest napięta. Szczególnie Truman jest zdecydowany nie ulegać Stalinowi. Kilka dni po konferencji Truman odciąga Stalina na bok. Mówi mu, że Stany Zjednoczone opracowały „nową broń o niezwykłej sile niszczenia”, która zostanie używa w Japonii, jeśli ten kraj się nie podda.

Truman ma nadzieję, że wyjawienie tych planów Stalinowi zaalarmuje go i zmusi do uległości w negocjacjach. Jednak Stalin nie jest tym zaskoczony. Sowieccy szpiedzy poinformowali go szczegółowo o amerykańskim programie jądrowym. Zgodnie z umową jałtańską Związek Radziecki niedługo przystąpi do wojny na Pacyfiku. Ma zaatakować Japonię 15 sierpnia.

Ale 6 i 9 sierpnia Stany Zjednoczone zrzucają dwie bomby atomowe na Japonię. Ponad 100 000 osób ginie natychmiast. Ten śmiertelny pokaz siły nuklearnej wysyła jasny sygnał do Stalina i świata: Wszelkie wysiłki na rzecz współpracy ze Związkiem Radzieckim dobiegły końca.