Zarządzanie czasem na przestrzeni wieków

Przez większość historii świata nie istniało pojęcie czasu, jakim dziś się posługujemy. Ludzie wstawali ze słońcem... i kładli się do łóżka, gdy robiło się ciemno. Ale skąd ludzie wiedzieli, kiedy należy sadzić rośliny? Albo kiedy wylewają rzeki?

Chęć rzetelnego przewidywania tych rzeczy spowodowała, że ludzie zaczęli liczyć czas. Mierzenie czasu zaczyna się około 3500 roku p.n.e. w Mezopotamii. Pomniki są budowane tak, aby rzucały cień zgodnie z pozycją słońca. To są zegary słoneczne.

Do 1500 roku p.n.e. w Egipcie powstaje mniejszy typ zegara słonecznego. Egipcjanie dzielą swoje zegary słoneczne na 12 godzin w trakcie dnia i 12 godzin w nocy, stąd wzięła się dzisiejsza 24-godzinna doba. W ciągu najbliższych 3000 lat w mechanizmach odmierzających czas używa się piasku, wody, powstają także systemy z ciekłą rtęcią i przekładniami w Chinach, Grecji, i w świecie islamskim. Pierwszy znany mechanizm przypominający współczesny zegar został zbudowany w Anglii w 1283 roku.

Był to zegar wieżowy który wykorzystywał obciążniki i był umieszczany w wieżach. Jego dzwony biły co godzinę, aby pomóc mnichom przestrzegać ścisłych godzin modlitwy. W XV wieku zegary stają się przenośne, ponieważ ich obciążniki zostają zastąpione sprężyną śrubową. Jednak siła wywierana przez sprężynę zmniejsza się w miarę jej rozwijania. Oznaczało to, że zegary sprężynowe szybko stawały się niedokładne!

Rozwiązaniem było koło pasowe w kształcie stożka zwane ślimakiem, które wyrównywało nierównomierne naciąganie sprężyny. Ślimak doprowadził do rozwoju zegarka kieszonkowego w 1510 roku. W 1656 roku holenderski naukowiec o nazwisku Huygens stworzył pierwszy zegar z wahadłem. Z powodu grawitacji odchylenia wahadła w każdą stronę zawsze zajmują tyle samo czasu. To pierwszy zegarek na tyle dokładny, by liczyć minuty i sekundy! Ale chwileczkę, skąd wzięły się minuty i sekundy?

Wiele tysięcy lat wcześniej ludy sumeryjskie i babilońskie liczyły w jednostkach po 60 w matematyce i astronomii. Nie wiemy dokładnie, jak ten system rozprzestrzenił się na całym świecie, ale wiemy, że w czasach Huygensa ludzie zaczynają dzielić minutę na 60 sekund, a godzinę na 60 minut. Technologia określania czasu była droga. Nawet do XIX wieku większość ludzi nadal polega na słońcu, aby mierzyć czas. Nie ma ogólnej zgody co do godziny: każde miasto ustala swój własny czas lokalny!

Staje się to problemem, ponieważ pociągi, telegramy i telefony zaczynają łączyć ludzi na całym świecie. Na Międzynarodowej Konferencji Południkowej w 1884 w Waszyngtonie 26 krajów dzieli świat na 24 strefy czasowe. Wybierają Greenwich w Anglii jako linia początkowa, od której mierzone są wszystkie inne strefy czasowe. Czas w tym centralnym punkcie zostaje nazwany czasem uniwersalnym Greenwich. Nie każdemu podoba się ta decyzja!

Strefy czasowe są zorganizowane tak, aby odpowiadały interesom głównie krajów zachodnich i zagrażają lokalnym tradycjom na całym świecie. W końcu jednak wszystkie kraje przechodzą na ten ujednolicony czas, który staje się uniwersalnym czasem koordynowanym. I prawie wszyscy przyjmują ten sam kalendarz, a przynajmniej do celów rządowych. Dziś wszystko oparte jest na ustandaryzowanym czasie, od jazdy autobusem po pieczenie ciasta. Na szczęście zegary stały się dokładniejsze niż kiedykolwiek wcześniej i prawie wszystkie nowoczesne zegary wykorzystują obwody elektryczne do regulowania czasu.

Czas na twoim zegarku lub telefonie komórkowym może polegać na sygnałach wysyłanych z satelitów! Najdokładniejsze zegary działają na podstawie pomiaru drgań atomów, ponieważ ich elektrony zmieniają poziomy energii. Te zegary atomowe pokazują czas z dokładnością do nanosekundy! Przebyliśmy długą drogę od mierzenia czasu za pomocą zegarów słonecznych!