Promienie rentgenowskie

To jest Wilhelm Conrad Röntgen, niemiecki fizyk. Jest rok 1895, a Röntgen jeszcze nie wie, że za chwilę dokona odkrycia które zmieni świat medycyny i nauki. Röntgen jest w swoim laboratorium. Eksperymentuje z promieniami katodowymi produkowanymi wewnątrz małego urządzenia zwanego rurą Crookesa. Nagle zauważa delikatne migotanie na fluorescencyjnej desce w niewielkiej odległości od rury Crookesa.

Ciekawe! Co to może być? W ciągu najbliższych kilku dni Röntgen przeprowadza eksperymenty, aby dowiedzieć się więcej o tajemniczym blasku. Röntgen uważa, że musi on być spowodowany przez jakieś nieznane promieniowanie. To promieniowanie różni się od „promieni katodowych”, które badał, i wydaje się być podobne do światła!

Ze względu na tajemniczą naturę, postanawia nazwać je „promieniowaniem X". W jednym ze swoich eksperymentów Röntgen prosi swoją żonę Annę Berthę: by położyła rękę między rurką Crookesa oraz kliszą fotograficzną. Promieniowanie X przechodzi przez dłoń Anny Berthy i tworzy obraz jej dłoni, z widocznymi ciemnymi cieniami jej kości i obrączką. To pierwsze zdjęcie rentgenowskie w historii! Ale czym jest promieniowanie X?

Jak to możliwe, że przechodzi przez ciała stałe? Do czego może być używane? Czy jest bezpieczne? Mija wiele dziesięcioleci, nim naukowcy znajdą odpowiedzi na te pytania... Dziś wiemy, że promieniowanie X, zwane też promieniami rentgenowskimi, to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego podobnego do światła.

Ludzie nie widzą promieni rentgenowskich, ponieważ długości fal rentgenowskich są znacznie krótsze niż światło widzialne. Promienie rentgenowskie mają również bardzo wysoką energię. Te właściwości pozwalają promieniowaniu rentgenowskiemu przenikać przez wiele materiałów które nie przepuszczają zwykłego światła. Na przykład takie jak ludzkie ciało. To sprawia, że promienie rentgenowskie są niezwykle przydatne w medycynie.

W procesie zwanym obrazowaniem rentgenowskim, pacjent stoi między źródłem promieni rentgenowskich a kliszą fotograficzną. Różne tkanki w ludzkim ciele pochłaniają różne ilości promieniowania rentgenowskiego, więc różne tkanki rzucają różne cienie na kliszę fotograficzną. Patrząc na zdjęcia rentgenowskie, lekarze mogą zobaczyć wnętrze ciała, i zdiagnozować urazy. Istnieją dwa rodzaje promieni rentgenowskich: twarde promienie rentgenowskie i miękkie promienie rentgenowskie. Twarde promienie rentgenowskie mają bardzo krótkie fale, do około 100 pikometrów, i bardzo wysoką energię.

Z łatwością przenikają przez tkanki miękkie, jak skóra i mięśnie, ale są zatrzymane przez kości i zęby, które są twardsze i gęstsze. W medycynie często stosuje się twarde promienie rentgenowskie do diagnozowania złamanych kości. Miękkie promienie rentgenowskie mają nieco dłuższe fale, do około 10 nanometrów. Mają też niższą energię, i ich moc przenikania jest mniejsza niż w przypadku twardych promieni rentgenowskich. Miękkie promienie rentgenowskie też przechodzą przez skórę i mięśnie, ale są zatrzymywane przez gęstsze tkanki, takie jak guzy.

Oznacza to, że mogą pomóc w wykryciu raka. Oprócz medycyny, promienie X mogą być wykorzystywane do wielu innych celów, w tym do kontroli bezpieczeństwa na lotniskach, czy produkcji lub kontroli jakości pakowanych produktów. Chociaż bardzo przydatne, promienie rentgenowskie mogą być niebezpieczne. Promienie rentgenowskie to rodzaj promieniowania jonizującego, które może zaszkodzić żywym komórkom. W większych ilościach promienie rentgenowskie mogą powodować poważne problemy zdrowotne.

Małe dawki, takie jak stosowane w obrazowaniu rentgenowskim w medycynie, są ogólnie bezpieczne dla pacjentów. Ale ludzie, którzy na co dzień pracują z promieniami rentgenowskimi są narażeni na większe dawki. To może być niebezpieczne, i dlatego muszą oni podjąć specjalne środki ochrony. Przypadkowe odkrycie promieni rentgenowskich przez Wilhelma Röntgena okazało się wielkim przełomem naukowym. To uczyniło go sławnym i przyniosło mu Nagrodę Nobla w 1901 roku.

Co ważniejsze, był to ogromny skok w rozwoju medycyny, który zmienił sposób, w jaki postrzegamy świat.