Systemy transportowe

Jest ranek i Lina wybiera się do szkoły. Tu mieszka Lina. A jej szkoła jest tutaj. Lina jedzie do szkoły rowerem. Aby przemieścić się wykorzystuje siłę swoich mięśni.

Ale jak Lina sprawia, że jej ciało porusza się do przodu? Siła wytwarzana przez mięśnie Liny działa na pedały roweru, następnie na łańcuch rowerowy, potem dociera do tylnego koła. Na środku tylnego koła znajdują się zębatki, które działają jak przerzutki. Sprawiają, że koło kręci się, a rower porusza się do przodu. Rower to techniczny system transportowy.

Ale co się właśnie stało? Przednia opona została przebita! W takim razie Lina musi jechać do szkoły autobusem. Sprawdźmy. Kiedy przyjedzie najbliższy autobus?

Rano autobusy kursują często. Dobrze, więc Lina nie musi czekać na niego zbyt długo. Ktoś najwyraźniej dobrze obmyślił te rozkłady jazdy. Oraz to, gdzie powinny być przystanki autobusowe. Transport publiczny to także techniczny system transportowy.

Nadjeżdża autobus! Lina przykłada swoją kartę autobusową do czytnika biletów, żeby zapłacić. Czytnik biletów jest również systemem technicznym. Ale nie tylko. To także część systemu gospodarczego.

Jeśli bilet kosztuje za dużo, nikt nie będzie chciał jeździć autobusem. Ale jeśli bilet kosztuje za mało, pieniądze nie wystarczą na pensję dla kierowcy autobusu, na paliwo do silnika autobusu i naprawy pojazdu. Tak, silnik autobusu. Jak właściwie on działa? Autobus, którym jedzie Lina ma silnik diesla.

Paliwo jest wtryskiwane i zapala się w silniku. Siła tej reakcji jest przekazywana przez skrzynię biegów do kół, a to sprawia, że autobus jedzie do przodu. Rower, autobus i czytnik biletów są systemami technicznymi. Wraz z wieloma innymi systemami są częścią systemu transportowego. Gdzie wszyscy jadą?

Dlaczego jest tak duży ruch? Rano Lina nie jest jedyną osobą, która gdzieś się wybiera. Inni też chodzą do szkoły. Ich rodzice idą do pracy. Później tego samego popołudnia wszyscy wracają do domu.

Wtedy znowu jest duży ruch. Czas pomiędzy tymi dwiema porami w ciągu dnia jest dość spokojny. Może jednak nie tak spokojny... Transportowane są nie tylko osoby. Także towary są przewożone z miejsc, w których są produkowane do miejsc, w których mają być sprzedawane.

Czy Lina dotrze do szkoły na czas? Autobus, w którym jest Lina jedzie ulicą o dużym natężeniu ruchu. Dlatego jest tu kilka pasów. Popatrzcie, autobus Liny wjeżdża teraz na pas, który jest tylko dla autobusów. Następnie autobus dociera do sygnalizacji świetlnej.

Sieć dróg o różnej liczbie pasów, pasy przeznaczone tylko dla autobusów i sygnalizacja świetlna są częściami systemu transportowego. Systemu zaprojektowanego tak, aby Lina i wszyscy inni ludzie mogli poruszać się na tyle płynnie, na ile jest to możliwe. Och, jak długo musimy czekać na zielone światło? Wydaje się, że jest cały czas czerwone! Czy nie byłoby dobrze, gdyby zmieniało się na zielone przed każdym autobusem?

Teraz światło zmieniło kolor na żółty i wreszcie na zielony! Lina w końcu dotarła do szkoły. Najpierw użyła roweru, potem autobus. Rower i autobus to systemy techniczne. W transporcie publicznym Lina zapłaciła za swój bilet i stałą się częścią systemu gospodarczego.

Rozkłady jazdy i trasy autobusowe to przykłady systemów administracyjnych. Sygnalizacja świetlna jest również systemem technicznym. Kilka sygnalizacji świetlnych tworzy razem system sygnalizacji świetlnej. Można go zaprogramować tak, aby ruch odbywał się jak najbardziej płynnie. Wszystkie te systemy: techniczny, gospodarczy i administracyjny razem tworzą większy spójny system: system transportowy.

Lina była częścią tak wielu systemów nawet o tym nie myśląc!