ระบบน้ำเหลือง

พวกเราคงเคยเป็นหวัดหนักมากๆ และรู้สึกว่ามีอาการเจ็บและบวม ที่บริเวณขากรรไกร และที่ลำคอด้านข้าง ใช่หรือเปล่า แล้วเราก็คงเคยไปหาหมอ หมอก็ตรวจเราโดยการสัมผัส และการบีบกดตรงบริเวณที่มีอาการอยู่ หรืออาจจะเป็นลำคอด้านข้าง หลังใบหู ใต้รักแร้ หรือขาหนีบ สิ่งที่อาจจะบวมในบริเวณเหล่านั้นได้ ในตอนที่เราป่วยก็คือปุ่มน้ำเหลือง หรือต่อมน้ำเหลืองนั่นเอง เมื่อกี้นี้พูดว่าอะไรนะ ที่เกี่ยวกับน้ำเหลืองน่ะ ต่อมน้ำเหลือง ต่อมน้ำเหลืองนั้นเป็นส่วนหนึ่ง ของระบบน้ำเหลือง ที่ช่วยเหลือร่างกายของเราหลายอย่างมาก หน้าที่ที่สำคัญที่สุดก็คือปกป้องเรา จากการติดเชื้อ และกำจัดสิ่งไม่พึงประสงค์ออกไปจากร่างกาย ระบบน้ำเหลืองประกอบไปด้วย ส่วนประกอบหลายส่วน ที่กระจายอยู่ทั่วร่างกาย และมีหน้าที่แตกต่างกันไป นอกจากส่วนที่สำคัญที่สุด อย่างต่อมน้ำเหลืองแล้ว ก็ยังมี ท่อน้ำเหลือง ม้าม ต่อมทอนซิล ต่อมแอดีนอยด์ และต่อมไทมัส เรามาทำความรู้จักกันทีละตัวดีกว่า เริ่มจากต่อมน้ำเหลืองก่อนเลย ต่อมน้ำเหลืองนั้นมีขนาดเล็ก โดยมีขนาดตั้งแต่ไม่กี่มิลลิเมตร ไปจนถึงสองถึงสามเซนติเมตร และมีรูปร่างเหมือนเมล็ดถั่ว ในต่อมน้ำเหลือง จะมีเซลล์เม็ดเลือดขาวอยู่มากมาย เพราะตรงนี้นี่เอง ที่ระบบภูมิคุ้มกัน ได้ทำหน้าที่ส่วนใหญ่ของมัน เมื่อเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือเซลล์มะเร็ง ผ่านเข้ามาทางต่อมน้ำเหลือง เซลล์เม็ดเลือดขาวและแอนติบอดี้ ก็จะเข้าไปโจมตี และพยายามทำลายพวกมันให้หมดไป เมื่อมีสารจำพวกนี้จำนวนมากๆ ผ่านต่อมน้ำเหลืองเข้ามา เซลล์เม็ดเลือดขาวก็จะเพิ่มจำนวนขึ้น นี่คือเหตุผลว่าทำไมตอนเราไม่สบาย ต่อมน้ำเหลืองถึงได้บวมขึ้น ต่อมน้ำเหลืองจะเชื่อมต่อกัน กับเครือข่ายของท่อน้ำเหลือง ระบบน้ำเหลืองก็มีท่อลำเลียงเป็นของตัวเอง เหมือนกับที่ระบบหัวใจและหลอดเลือด มีหลอดเลือด เพียงแต่ท่อน้ำเหลืองนั้น ไม่ได้ลำเลียงเลือด แต่มันก็มีของเหลวใส ที่เรียกว่าน้ำเหลืองอยู่ ต่อมน้ำเหลืองจะคอยกรอง และทำให้น้ำเหลืองสะอาด เมื่อมันไหลผ่านต่อมน้ำเหลืองเข้าไป น้ำเหลืองนั้นทำหน้าที่ขนส่งหลายอย่าง เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาวและไขมัน แต่น้ำเหลืองส่วนใหญ่จะเป็นของเหลว ซึ่งอยู่ในช่องว่างระหว่าง เซลล์ในร่างกายของเรา นี่ก็คือวิธีหนึ่งที่ร่างกายของเรา ใช้กำจัดของเหลวส่วนเกินในเนื้อเยื่อต่างๆ ไขมันที่อยู่ในน้ำเหลือง จะถูกดูดซึมจากอาหาร ผ่านทางลำไส้ จุดหมายปลายทางของไขมัน ก็คือตับ ซึ่งมันจะถูกเก็บเอาไว้หรือ ใช้เป็นพลังงานแก่ร่างกาย แต่ท่อน้ำเหลืองนั้น ไม่ได้เชื่อมกับตับโดยตรงหรอกนะ ก่อนอื่นนั้น ไขมันจะถูกส่งผ่านไปยังเลือด โดยวิธีใดวิธีหนึ่ง บนนี้ ที่ในช่วงอก ระบบน้ำเหลืองจะถูกเชื่อมกับ ระบบหัวใจและหลอดเลือด และน้ำเหลืองจะถูกขับผ่าน กระแสเลือดออกมา และกลายเป็นส่วนหนึ่งของเลือด ไขมันจะถูกส่งไปยังตับ และของเหลวก็จะถูกเนื้อเยื่อ ดูดซับไว้อีกครั้ง ด้วยเหตุนี้ น้ำเหลืองจึงเป็นส่วนหนึ่ง ของวัฎจักร ท่อน้ำเหลืองดูดซับมันไว้ จากนั้นก็ส่งมันต่อไปยังเลือด ซึ่งก็จะส่งมันกลับไปยัง เนื้อเยื่อต่ออีกทอด ซึ่งมันจะถูกดูดซับไว้อีกครั้ง ท่อน้ำเหลืองนั้นก็ยังนำไปสู่ม้าม ม้ามจะอยู่ข้างหน้าของไตด้านซ้าย และม้ามจะมีขนาดใกล้เคียงกับ ขนาดของหัวใจเรา ม้ามเองก็เป็นส่วนหนึ่งของ ระบบน้ำเหลือง และอีกบริเวณหนึ่งที่มีระบบ น้ำเหลืองเชื่อมอยู่ ก็คือระบบหัวใจและหลอดเลือด เหมือนกับที่ต่อมน้ำเหลือง คอยกรองน้ำเหลืองให้สะอาด ม้ามก็จะกรองเลือดเช่นกัน น้ำเหลืองจะต่อสู้กับผู้บุกรุก โดยความช่วยเหลือจากเซลล์เม็ดเลือดขาว จากระบบน้ำเหลือง ตั้งแต่เราเกิดมา และตลอดช่วงวัยเด็ก ระบบภูมิคุ้มกันของเราได้พัฒนา ไปอย่างรวดเร็ว ในช่วงเวลานั้น ระบบน้ำเหลืองก็จะทำงานได้ดีเป็นพิเศษ ระบบน้ำเหลืองบางส่วนก็ถูกนำมาใช้มาก ในช่วงที่เรายังเป็นเด็ก จากนั้นมันจึงเสื่อมสภาพ และมีขนาดเล็กลงไป สิ่งนี้ส่งผลต่อต่อมไทมัส ซึ่งเป็นต่อมที่อยู่เหนือหน้าอกของเรา และยังมีต่อมทอนซิลซึ่งอยู่สูงขึ้นมาอีก ที่บริเวณโคนลิ้นและลำคอของเราด้วย แล้ว ยังมีต่อมแอดีนอยส์ ที่อยู่ด้านหลังจมูก ต่อมไทมัส ต่อมทอนซิล และต่อมแอดีนอยส์ ล้วนทำงานสัมพันธ์กัน ในการพัฒนาระบบภูมิคุ้มกัน ในช่วงวัยเด็ก จากนั้นก็เสื่อมสภาพไป เมื่อเราโตเป็นหนุ่มสาว ดังนั้น ระบบน้ำเหลือง จึงเป็นจุดรวมของหลายสิ่งในร่างกาย ต่อมน้ำเหลือง ที่ทำหน้าที่กรองน้ำเหลือง และเป็นที่รวมตัวของเซลล์เม็ดเลือดขาว ท่อน้ำเหลือง ทำหน้าที่ลำเลียง สิ่งสำคัญหลายอย่างเช่น เซลล์เม็ดเลือดขาว ที่ทำงานให้ระบบภูมิคุ้มกัน ของเหลวในเนื้อเยื่อที่อยู่ในร่างกาย และไขมันจากลำไส้ที่ถูกส่งไปยังตับ ม้าม จะกรองของเสียจากเลือด ด้วยความช่วยเหลือจากเซลล์เม็ดเลือดขาว และยังมีต่อมทอนซิล ต่อมแอดีนอยส์ และต่อมไทมัส ซึ่งเป็นต่อมที่สำคัญต่อการสร้าง ระบบภูมิคุ้มกัน ในตอนที่เรายังเป็นเด็ก ฉะนั้น ถ้าครั้งหน้าคอของเรา เกิดบวมและเจ็บขึ้นมา ขอให้รู้ไว้ว่าระบบภูมิคุ้มกันของเรา กำลังทำหน้าที่ของมันอยู่ก็พอ