
ดวงดาวบนท้องฟ้า

อัปเกรดสำหรับเนื้อหาเพิ่มเติม
เส้นสมมติที่พระอาทิตย์และดาวเคราะห์ต่างๆปรากฏให้เห็นว่าเคลื่อนตามในทรงกลมฟ้ามีชื่อว่าอะไร?
ท้องฟ้ายามค่ำคืน มีแสงสีขาวระยิบระยับอยู่นับล้านๆ แต่ละแสงคือดาวหนึ่งดวง ที่อยู่ไกลออกไปหลายพันล้านกิโลเมตร เพราะดาวอยู่ไกลออกไปอย่างไม่น่าเชื่อ เราจึงไม่ได้สังเกตเห็นการเคลื่อนที่ อย่างสัมพันธ์กันของพวกมัน มันดูเหมือนกับติดตรึงกับ ท้องฟ้าที่ฉากหลัง เหมือนกับทรงกลมขนาดยักษ์ ที่ล้อมรอบโลกไว้ แม้ว่ามันจะไม่จริงนัก แต่มันก็เป็นโมเดลที่มีประโยชน์ ในการทำแผนที่ดวงดาว เราเรียกมันว่าเป็น"ทรงกลมฟ้า" เมื่อฟิลิปมองขึ้นไปบนท้องฟ้า เขาจะมองเห็นเพียงครึ่งหนึ่ง ของทรงกลมฟ้าเท่านั้น คิมอยู่ในที่แห่งอื่นบนโลก พวกเขาจะเห็นดาวดวงเดียวกันในบางครั้ง แต่ก็มีดาวบางดวงที่อีกคนมองไม่เห็น เมื่อโลกหมุน มันก็ดูเหมือนว่าทรงกลมฟ้า กำลังหมุนอยู่ด้วย ส่วนอื่นๆ ของมันก็จะเริ่มมองเห็นได้ ถ้าเราขยายเส้นศูนย์สูตรของโลก ออกไปยังทรงกลมฟ้า เราก็จะพบเส้นศูนย์สูตรฟ้า และเช่นเดียวกันกับโลกที่มี ขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ ทรงกลมฟ้าเองก็มีขั้วเหล่านั้นเช่นกัน ซึ่งอยู่เหนือขั้วโลกนั่นแหละ มีดาวดวงหนึ่งอยู่ตรงขั้วเหนือของ ทรงกลมฟ้าพอดี เราเรียกมันว่าดาวเหนือ หรือดาวโพลาริส ถ้าเราหันหน้าไปทางดาวโพลาริส ก็แปลว่าเรากำลังมองไปทางทิศเหนือ จากนั้นให้กางแขนออก และให้แขนขวาชี้ไปทางทิศตะวันออก แขนซ้ายชี้ไปทางทิศตะวันตก มันก็เหมือนเข็มทิศท้องฟ้า เนื่องจากดาวโพลาริสจะอยู่ที่ขั้วเหนือ ของทรงกลมฟ้า เราจึงจะเห็นมันได้ ถ้าเราอยู่ ทางเหนือของเส้นศูนย์สูตร ถ้าเรามองท้องฟ้าๆทุกคืนไปซักระยะ เราจะสังเกตเห็นว่ามีดาวบางดวง ที่ดูเหมือนจะลอยข้ามทรงกลมฟ้ามา ซึ่งค่อยๆ เคลื่อนที่โดยสัมพันธ์ กับหมู่ดาวที่อยู่ข้างหลัง นั่นไม่ใช่ดาวหรอก พวกมันคือดาวเคราะห์ ในระบบสุริยะของเรา และนั่นคือที่มาของคำว่าดาวเคราะห์ หมายถึงผู้พเนจรในภาษากรีก ในตำนานกรีกและโรมัน ดาวเคราะห์เป็นตัวแทนของเทพเจ้า และการเคลื่อนที่ข้ามท้องฟ้าของพวกมัน ก็เป็นแรงบันดาลใจให้ออกผจญภัย เหตุผลที่ดูเหมือนว่าดาวเคราะห์เคลื่อนที่ โดยสัมพันธ์กับทรงกลมฟ้า คือพวกมันอยู่ใกล้กับพวกเรา มากกว่าดวงดาว ดวงอาทิตย์ก็เป็นดาวดวงหนึ่ง แต่อยู่ใกล้กับเรามากกว่า เมื่อเทียบกับดาวดวงอื่น ซึ่งมันก็เคลื่อนที่โดยสัมพันธ์กับ ทรงกลมฟ้าด้วย เรารู้อยู่แล้วว่าโลกหมุนรอบดวงอาทิตย์ ซึ่งไม่มีทางเป็นอื่น แต่ในแบบจำลองของทรงกลมฟ้า เรามองดูดวงอาทิตย์จากโลก เหมือนกับว่ามันเองที่กำลังเคลื่อนที่ เราสามารถทำสัญลักษณ์เส้นทางที่ ดวงอาทิตย์ปรากฏขึ้นบนทรงกลมฟ้า ถ้าเราค้นหาที่ตั้งของดาวเคราะห์ และดวงจันทร์ เราจะเห็นอย่างคร่าวๆว่าดาวเหล่านั้น โคจรไปตามเส้นทางเดียวกัน เส้นทางนั้นคือ"สุริยวิถี" บนทรงกลมฟ้า ตามแนวสุริยวิถี เราจะพบหมู่ดาวเด่นๆ อยู่ 12 หมู่ ซึ่งรวมกันเรียกว่า"จักรราศี" ตลอดทั้งปี ดวงอาทิตย์จะปิดกั้นกลุ่ม ดาวเหล่านี้ปีละ 1 ครั้ง ในขณะที่โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์อย่างช้าๆ ในโหราศาสตร์โบราณ ผู้คนเชื่อว่ากลุ่มดาวเหล่านี้มีผล ต่อสิ่งที่เกิดขึ้นกับมนุษย์บนโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หมู่ดาวในจักรราศีใด จะถูกดวงอาทิตย์ บดบังในวันที่เราเกิด แต่นั่นคือโหราศาสตร์ และโหราศาสตร์ก็เต็มไปด้วย เรื่องราวที่สนุกสนานตื่นเต้น แต่อย่าเอาโหราศาสตร์มาปนกับ ดาราศาสตร์ซึ่งเป็นวิทยาศาสตร์ล่ะ