ปฏิกิริยาเคมี
การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและการเปลี่ยนแปลงทางเคมี
เมื่อน้ำตาลและเกลือผสมกัน มันเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือทางกายภาพ?
นี่คือน้ำตาลก้อน ที่ได้มาจากสารประเภทหนึ่ง ก็คือน้ำตาลนั่นเอง ถ้าเราบดมัน มันก็ยังคงเป็นน้ำตาล เหมือนเดิมไม่เปลี่ยนแปลง หรือถ้าเอาน้ำตาลไปผสมกับทราย น้ำตาลของเราก็จะไม่เปลี่ยนเป็นสารอื่น เรายังเอาน้ำตาลไปละลายได้ด้วยนะ การทำแบบนี้ก็ไม่ได้เปลี่ยนให้มัน กลายเป็นสารอื่นได้เหมือนกัน เมื่อน้ำตาลที่ละลายเริ่มเย็นลง มันจะกลับไปอยู่ในรูปของแข็ง แบบที่มันเคยเป็นอีกครั้ง แต่ถ้าเรากินน้ำตาลเข้าไป มันจะมีบางอย่างเกิดขึ้นน่ะสิ มันจะกลายเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย อยู่ในร่างกายของเรา ปฏิกิริยาเคมีจะเกิดขึ้นกับน้ำตาล ภายในเซลล์พวกนั้น มันจะเปลี่ยนสภาพและกลายเป็นสารตัวอื่น และมันจะไม่ใช่น้ำตาลอีกต่อไป ทีนี้มาดูความแตกต่างที่เกิดขึ้นใน ตัวอย่างเหล่านี้กัน ถ้าเราบดน้ำตาลก้อน หรือผสมน้ำตาลเข้ากับสารอื่น หรือเอาน้ำตาลไปละลาย มันก็ยังเป็นน้ำตาลเหมือนเดิม แต่ในตัวอย่างที่ 4 เมื่อน้ำตาลทำ ปฏิกิริยาอยู่ในร่างกายของเรา สภาพการเป็นน้ำตาลของมันจะสิ้นสุดลง และกลายเป็นสารอื่นแทน ในกรณีนี้ จะมีทั้งคาร์บอนไดออกไซด์และ น้ำเกิดขึ้นมา ดังนั้นจึงมีการเปลี่ยนแปลง 2 แบบ ที่จะสามารถเกิดขึ้นได้ ในการเปลี่ยนแปลงทางฟิสิกส์ จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นกับสาร ตัวเดิมทั้งก่อนและหลังการเปลี่ยนแปลง แม้ว่าลักษณะบางอย่างของมันจะเปลี่ยนไป แต่หลังจาดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี สารตัวเดิมของเราจะไม่มีอีกต่อไปแล้ว เพราะมันจะเปลี่ยนไปเป็นสารอีกชนิดหนึ่ง การเปลี่ยนแปลงทางฟิสิกส์นั้นสามารถ กลับไปเป็นสารเดิมได้อย่างง่ายดาย เราสามารถดึงเอาผลึกน้ำตาลออกมา จากทรายได้ หรือปล่อยให้น้ำตาลที่ละลายแล้วเย็นตัวลง เพื่อทำให้มันกลับไปเป็นของแข็งอีกครั้ง การเปลี่ยนแปลงทางเคมีนั้นมักจะย้อน ให้สารกลับไปสู่สภาพเดิมได้ยากกว่า งั้นลองมาดูอีกสัก 2 ตัวอย่างนะ เราจะเอาน้ำตาลไปละลายอีกครั้ง แต่ครั้งนี้ เราจะให้ความร้อนมันไปเรื่อยๆ นี่ทำให้สีและกลิ่นของมัน เริ่มเปลี่ยนไปจากเดิม จนกลายเป็นน้ำตาลไหม้ในที่สุด ว่าแต่มันเป็นการเปลี่ยนแปลง ทางฟิสิกส์หรือทางเคมีกันล่ะ ถ้าเราปล่อยให้น้ำตาลไหม้เย็นลง มันก็จะกลับไปอยู่ในสถานะของแข็งอีกครั้ง แต่ทั้งกลิ่นและสีของมันก็ยังคง มีอยู่เหมือนเดิมนั่นแหละ ไม่ง่ายเลยที่จะทำให้มันกลับไป เป็นน้ำตาลสีขาวแบบเดิมน่ะ ถ้าน้ำตาลมันไหม้ไปแล้ว นั่นแปลว่ามีปฏิกิริยาเคมีขึ้นกับมัน แล้วถ้าเราเอาน้ำตาลไปละลายน้ำล่ะ แบบนี้ถือว่าเป็นการเปลี่ยนแปลง ทางฟิสิกส์หรือเคมี น้ำตาลในน้ำนั้นไม่มีอะไรเหมือนเดิมแล้ว ซึ่งความจริงก็คือมันไม่เห็นมันด้วยซ้ำไป แต่ถ้าเราปล่อยให้น้ำระเหยไป เราก็จะได้น้ำตาลสีขาวแบบเดิมกลับมา การละลายน้ำตาลกับน้ำ เป็นวิธีที่ค่อนข้างง่ายในการดึงเอา สารตัวเดิมกลับมา มันจึงเป็นการเปลี่ยนแปลงทางฟิสิกส์ การบด การผสม การละลาย การหลอม หรือการต้มสารบางตัว ก็เป็นตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลง ทางฟิสิกส์เหมือนกัน สารตัวเดิมยังคงอยู่กับเราจนจบกระบวนการ หรือมันจะมีวิธีที่สามารถทำให้เรา เอาสารตัวเดิมกลับมาได้โดยง่าย ในขณะที่การเปลี่ยนแปลงทางเคมี จะทำให้สารตัวเดิมกลายเป็นสารตัวอื่น หลังจากเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีแล้ว มันจะยากสำหรับเรา ที่จะทำให้มันกลับไปเป็นสารตัวเดิมอีก