ศาสนาฮินดู : พหุเทวนิยมและเอกเทวนิยม

ศาสนาฮินดูมีเทพเจ้าอยู่มากมาย เช่น พระศิวะ พระวิษณุ พระพิฆเนศ พระแม่กาลี และยังมี เทพอื่นๆ อีกมากมาย ความเชื่อในพระเจ้าหลายองค์ เรียกว่า"พหุเทวนิยม" ใช่แล้ว และชาวฮินดูเป็นพวกพหุเทวนิยม แต่ถึงแม้จะมีเทพเจ้าเหล่านี้ ชาวฮินดูมากมายกลับคิดว่าพวกเขาเชื่อใน พระเจ้าองค์เดียวเท่านั้น กล่าวได้ว่าพวกเขาเป็นพวกเอกเทวนิยม แล้วมันจะไปด้วยกันได้ยังไง? ในการหาคำตอบนี้ เราต้องเริ่ม จากสิ่งสำคัญในศาสนาฮินดูก่อน อย่าง การเกิดใหม่หรือการกลับชาติมาเกิด ทั้งยังมีแนวคิดเรื่องการถูกทำ ให้เกิดใหม่ด้วย ชาวฮินดูเชื่อว่าหลังจากที่ตายไปแล้ว เราจะไปเกิดในร่างใหม่ ไม่ใช่ร่างกายที่ไปเกิดใหม่แต่เป็นวิญญาณ ดังนั้น ทุกคนจึงมีวิญญาณของตนเอง วิญญาณของบุคคลเรียกว่าอาตมัน แต่ยังมีโลกวิญญาณที่ใหญ่กว่าคือพรหมัน ลองจินตนาการถึงมหาสมุทรอันกว้างใหญ่ และดูคลื่นลูกหนึ่งในมหาสมุทรนั้นสิ คลื่นลูกนี้แยกออกจากคลื่นลูกอื่น อย่างชัดเจน แต่รอบข้างคลื่นลูกนี้มีคลื่นลูกอื่น อีกมากมายในมหาสมุทร คลื่นเหล่านั้นเป็นมหาสมุทร นี่เป็นการปรียบเทียบง่ายๆระหว่าง พรหมัน และอาตมัน พรหมันคือมหาสมุทร และอาตมันก็เป็นคลื่นลูกเดียว ในมหาสมุทร แต่ในขณะเดียวกัน คลื่นต่างๆก็เป็นมหาสมุทร และอาตมันก็เป็นพรหมัน ทั้งอาตมันและพรหมันล้วนเป็นหนึ่งเดียวกัน พรหมันคือทุกสิ่งที่มีทั้งหมด และเนื่องจากพรหมันนั้นมีขนาดใหญ่มาก และรวมเอาทุกอย่างไว้ แม้กระทั่ง เทพเจ้าและเทพีทั้งหมด มันจึงเป็นไปได้ที่จะตีความว่ามีพระเจ้า องค์เดียวเท่านั้น ก็คือพรหมัน อะฮา ใช่แล้ว ถ้ามีพระเจ้าแค่องค์เดียว ถ้าอย่างนั้นเราก็พูดได้สิว่าศาสนาฮินดู เป็นเอกเทวนิยมน่ะ แต่เดี๋ยวก่อน มีชาวฮินดูอีกกลุ่มบอกไว้ว่า "เราไม่ได้เป็นเอกเทวนิยม เพราะเราไม่เชื่อในพระเจ้า" เนื่องจากโลกวิญญาณและจิตวิญญาณ ส่วนบุคคลมีความเหมือนกัน นั่นจึงไม่มีความแตกต่างระหว่าง พรหมันและอาตมัน คนกลุ่มนี้ได้เน้นย้ำว่าพวกเขาไม่เชื่อ ในพระเจ้า นอกจากเชื่อตัวเอง ไม่มีการแบ่งแยกคนที่เชื่อในบางสิ่ง และสิ่งที่บุคคลนั้นเชื่อ ทุกอย่างเป็นหนึ่งเดียว ความจริงที่ว่าทุกสิ่งเป็นหนึ่งเดียวกัน บางครั้งก็เรียกว่า เอกนิยม และมีฮินดูอยู่สาขาหนึ่งที่ชัดเจน ในแนวคิดนี้มากกว่ากลุ่มอื่น คือ อัทไวตา เวทันตา หรือ อัทไวตา อัทไวตาหมายถึงการไม่เป็นสอง ดังนั้น เราอาจพูดได้ว่าศาสนาฮินดู นั้นเป็นทั้งพหุเทวนิยม เอกเทวนิยม หรือ เอกนิยมก็ได้ ซึ่งมันขึ้นอยู่กับว่าผู้ฝึกตน จะเข้าใจมันแบบไหน