นิกายในศาสนาฮินดู : ไวษณพนิกาย (วิษณุนิกาย)

ในศาสนาฮินดูมีนิกายใหญ่ๆ อยู่หลายนิกาย แต่ละนิกายมีความแตกต่างกันสูง จนดูเหมือนว่าไม่ใช่ศาสนาเดียวกัน คนกลุ่มนี้บูชาพระวิษณุเหนือสิ่งอื่นใด ไวษณพนิกาย หรือบางครั้ง ก็เรียกว่าลัทธิไวษณะ เป็นนิกายที่ใหญ่ที่สุดในศาสนาฮินดู พระวิษณุถูกกล่าวถึงบ่อยๆพร้อมกับ ผู้สร้างโลกคือพระพรหม และพระศิวะผู้ทำลายและสร้างโลกขึ้นใหม่ แต่ภายในไวษณพนิกาย พระวิษณุเป็นเทพองค์เดียวที่สำคัญ เขาเป็นสัจธรรมสูงสุดและเป็นจริงที่สุด คือโลกวิญญาณ หรือพรหมัน นี่คือพระวิษณุ ผู้ซึ่งง่ายต่อการจดจำ เขามีผิวกายสีน้ำเงิน และมี 4 กร มักจะถือคทาและจักร และตอนนี้เขาก็มาพร้อมกับ เทพีแห่งความร่ำรวยและ ความอุดมสมบูรณ์ พระแม่ลักษมี ซึ่งเป็นมเหสีของพระวิษณุ การบูชาต่อพระวิษณุนั้นไม่ได้บูชา แค่ภาคเดียว ตามตำนานของฮินดู พระวิษณุลงมาเกิดใหม่หลายครั้ง ในร่างของมนุษย์ซึ่งเรียกว่า"อวตาร" พระวิษณุนั้นได้อวตารลงมา อย่างน้อย 10 ภาค และทุกๆภาคก็ได้รับการบูชา 2 ภาคที่สำคัญก็คือพระรามและพระกฤษณะ เรื่องราวเกี่ยวกับพระรามนั้นเขียนไว้ ในคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาฮินดู คือ รามเกียรติ์ เรื่องราวของพระกฤษณะถูกเล่าไว้ใน คัมภีร์ที่หมายถึงเพลงของพระเจ้า คือ ภควัทคีตา โอ้ ดูเหมือนเธอกำลังตกหลุมรักอย่างแรงนะ ก็อาจจะนะ ในศาสนาฮินดูมีหลายกลุ่มที่ มีความสัมพันธ์ส่วนตัว และความรักกับพระเจ้า รวมทั้งร่างอวตาร หรือผู้นำทางจิตวิญญาณ พวกเขาเชื่อว่าพวกเขาจะเข้าถึงองค์ความรู้ และเป็นอิสระจากการกลับชาติมาเกิด โดยผ่านความรักที่มีต่อพระเจ้า ความรักความภักดีเช่นนี้ชาวฮินดู เรียกว่า"ภักติ" ขบวนการภักติ ไม่เพียงมีอยู่แค่ ในไวษณพนิกายเท่านั้น แต่ยังมีอยู่ในนิกายใหญ่อื่นๆ ด้วย แต่ในทศวรรษ 1960 หนึ่งในขบวนการภักติที่ใหญ่ที่สุด ปรากฏขึ้นในไวษณพนิกาย คือขบวนการกฤษณะ หรือสมาคมกฤษณภาวนามฤตนานาชาติ ซึ่งบางครั้งก็เรียกว่า "ฮเรกฤษณะ" ขบวนการนี้ไม่ได้เกิดขึ้นในอินเดีย อย่างที่เราคาดคิด แต่มันก่อตั้งขึ้นโดยชาวอินเดียนาม เอ. ซี. ภักติเวทานตะ สวามี ปรภุปาทะ เมื่อเขามาถึงอเมริกาในทศวรรษ 1960 ตั้งแต่นั้นมาขบวนการนี้ก็ได้ กระจายไปทั่วโลกตะวันตก ทั้งยังกลับมาที่อินเดียด้วย สำหรับขบวนการกฤษณะ พระกฤษณะเป็นความจริง สูงสุด หรือ พรหมัน นั่นเอง