กลยุทธ์การอ่าน : การอ่านระหว่างบรรทัดและส่วนนอกเหนือ

ลองฟังเรื่องนี้ดูนะ "เฟลิเซียพันผ้าพันคอขนสัตว์ผืนยาว ที่คอของเธอหลายรอบ แล้วดึงหมวกลงมาปิดใบหู เธอเดินย้ำไปบนถนน ที่หิมะยังไม่ได้ถูกไถออกไป ทั่วทั้งใจกลางเมือง" มีอะไรเกิดขึ้นที่นี่นะ? แล้วอากาศที่ปรากฎในเรื่อง อยู่ในฤดูอะไร? เฟลิเซียกำลังมุ่งหน้าเข้าเมือง แต่มันเป็นเมืองไหน แล้วอยู่ในประเทศอะไร? ในฐานะนักอ่าน เราอาจได้ ข้อสรุปบางส่วนแล้ว ผ้าพันคอขนสัตว์ที่เธอพันไว้ รอบคอเธอเองก็เป็นตัวบ่งชี้ว่า อากาศข้างนอกมันหนาว นี่คือฤดูหนาวแน่ๆ ถนนที่หิมะยังไม่ได้ถูกไถออกไป ก็คือฤดูหนาวอีกนั่นแหละ และมันเป็นเรื่องปกติด้วย ที่หิมะบนถนนจะต้องถูกไถ ดังนั้น เธอจึงต้องอยู่ในเมือง ที่มีหิมะตกในฤดูหนาวนั่นเอง แม้สิ่งนี้จะไม่มีการเขียนบอกเอาไว้ แต่มันยังคงมีอยู่ ถึงจะไม่เขียนไว้ในบรรทัดใดๆเลย แต่มันกลับแฝงหรือซ่อนตัวอยู่ในนั้น เมื่อแรกเริ่มที่เราเรียนรู้การอ่าน เราจะอ่านแค่สิ่งที่ปรากฏในบรรทัดต่างๆ หากมันเป็นเรื่องที่อ่านง่ายๆ โดยปกติก็เข้าใจได้เพียงพอแล้ว แต่ถ้าเราอ่านนิยาย เราจำต้องอ่านสิ่งที่แฝงตัวอยู่ ระหว่างบรรทัดพวกนั้นด้วย หากอยากจะเข้าใจเรื่องราวทั้งหมด การอ่านสิ่งที่แฝงตัวอยู่ระหว่างบรรทัด ก็คือการสรุปใจความจากเรื่องราว ที่เขียนไว้ในบรรทัดปกติ แต่เดี๋ยวก่อน ถ้าเราทำแบบนี้ เราจะเจอทางตันรึเปล่า เราจะคาดเดาหรือคาดการณ์ได้ไกล แค่ไหนนะ? มันต้องมากอยู่แล้วล่ะ กลับไปหาเฟลิเซียกัน "เฟลิเซียหยิบโทรศัพท์ขึ้นมา แล้วก็มองมันอีกครั้ง ยังคงเป็น 1 ทุ่ม 3 นาทีอยู่ เธอชะโงกตัวไปด้านหน้า สายตาทอดมองถนนที่ไร้ผู้คน สิ่งที่หญิงสาวเห็นคือเงาสะท้อน ของตัวเองบนหน้าต่าง ลิปสติกของเธอยังดูดี เธอขยับกระโปรงใหม่เล็กน้อย แล้วมองที่โทรศัพท์อีกรอบ มันเป็นเวลา 1 ทุ่ม 4 นาที" มีเบาะแสอะไรบ้างที่เราได้ จากการอ่านย่อหน้านี้ ทำไมเธอต้องมองไปที่ถนน แล้วคอยดูเวลาอยู่เรื่อยๆ? แล้วถ้าเฟลิเซียกำลังรอใครบางคนอยู่ มันจะน่าแปลกใจหรือเปล่า? แล้วเหตุผลที่เธอทาลิปสติก และขยับกระโปรงตัวใหม่ ให้มันเข้าที่ล่ะ ดูเหมือนเธออยากจะสร้าง ความประทับใจให้กับใครสักคน คนที่เธอคิดว่าเขาน่าจะโผล่มาในตอนนี้? บางทีอาจจะเป็นการออกเดท ที่เธอรอคอยอยู่? เมื่อนำไปเทียบกับข้อความแรก: หากเรารู้ว่ามีคนสวมผ้าพันคอ ที่ทำจากขนสัตว์ และมีหิมะบนถนนที่ยังไม่ได้ถูกไถ เราก็ค่อนข้างมั่นใจว่ามันต้องเป็น ฤดูร้อนแน่ แต่สิ่งที่เราไม่แน่ใจก็คือ ทำไมเฟลิเซียถึงแต่งตัวสวย หรือทำไมเธอจึงประหม่า หรืออาจเพ้อถึงคนที่เธอเฝ้ารอ ตอนนี้เราต่างก็ออกนอกเรื่องไปไกล และแกะรอยจากสิ่งที่แฝงอยู่ในนั้นไม่ได้ ตอนนี้เราออกนอกขอบเขตของเรื่อง และอ่านเกินสิ่งที่เขียนไว้ในบรรทัดต่างๆ เมื่อเราอ่านเกินจากสิ่งที่เขียนไว้ ในบรรทัดเหล่านั้น เราอาจถามตัวเองว่า ทำไม คนเราถึงทำอย่างที่เขาทำลงไป กลยุทธ์การอ่านสิ่งที่แฝง และเกินจากบรรทัด มีความสัมพันธ์กัน อย่างใกล้ชิด ด้วยกลยุทธ์การอ่านนี้ จะทำให้ เรื่องราวเชื่อมโยงกัน ลองดูสิ ครั้งหน้าที่เราได้อ่านอะไรสักอย่าง ให้หยุดสักพัก และตอบคำถามพวกนี้ เช่น ตัวละครในเรื่องมีความสัมพันธ์กันแบบใด? ตอนนี้เธอรู้สึกอย่างไร? ทำไมเธอถึงรู้สึกแบบนั้น? จะเกิดอะไรขึ้นต่อไป และเพราะอะไร? มีร่องรอยอะไรบ้างในข้อความ ที่สามารถช่วยให้เราเข้าใจมากขึ้น? คำตอบของคำถามพวกนี้ ไม่ได้เขียนไว้ในบรรทัดต่างๆเหล่านั้น แต่เราต้องสร้างมันขึ้นมาเองในหัว เมื่อไหร่ที่เรามีความกระตือรือร้นและ สร้างเรื่องราวขึ้นมาเองได้ เราจะมีส่วนร่วมกับเรื่องราว และมันก็จะดูมีชีวิตชีวาขึ้น คำที่เหมาะสมกับการเรียก การสรุปใจความแบบนี้ ก็คือการอนุมาน สรุปแล้วเราจึงมีการอ่านอยู่ 3 วิธีคือ 1. การอ่านตามที่ปรากฏในบรรทัด ซึ่งจะไม่มีการอนุมานใดๆ 2. การอ่านระหว่างบรรทัดต่างๆ โดยเราจะใช้ การอนุมานเพื่อหาความหมายที่แฝงอยู่ 3. การอ่านที่อยู่นอกเหนือบรรทัด ซึ่งทำให้เราต้องใช้การอนุมานขั้นสูง โดยอาจถามได้ว่า ทำไมตัวละคร จึงพึงทำในสิ่งที่พวกเขาทำลงไป