โฮเมอร์

เคยได้ยินเรื่องม้าโทรจันหรือม้าไม้ กรุงทรอยไหม? เมื่อครั้งโบราณกาล ในระหว่างสงครามของชาวกรีกกับชาวทรอย ชาวกรีกได้สร้างม้าไม้ยักษ์ขึ้นมา และซ่อนทหารของพวกเขาไว้ในนั้น ชาวทรอยคิดว่าชาวกรีกจากไปแล้ว และทิ้งม้าไว้เป็นของขวัญ ให้กับอาเธน่าผู้เป็นเทพีแห่งสงคราม ดังนั้นชาวทรอยจึงนำม้าเข้ามาในเมือง เพื่อเป็นรางวัลสงคราม แต่เมื่อชาวทรอยผลอยหลับ ทหารกรีกก็ออกมาจากม้า ซึ่งในนั้นมีวีรบุรุษชื่อ"โอดิสซิอุส" เขาเป็นผู้เปิดประตูเมืองให้ กองทัพกรีกเข้ามา เรื่องราวของม้าโทรจัน ยังเป็นหนึ่งในเรื่องเล่ายุคเก่า ที่เขียนไว้ในรูปของร้อยกรอง เหมือนกับบทกวียาวๆ เราเรียกมันว่า มหากาพย์ ชื่อของมหากาพย์นี้คือ โอดีสซีย์ ซึ่งบรรยายเกี่ยวกับโอดิสซิอุส หรือยูลิสซิส ซึ่งเป็นชื่อภาษาอังกฤษ ที่เรียกกันอยู่บ่อยๆ ซึ่งเดินทางกลับบ้านจากสงครามกรุงทรอย และบรรยายย้อนหลังถึงเหตุการณ์ ที่เกิดขึ้นก่อนหน้า รวมถึงเรื่องของม้าโทรจันด้วย แต่ก็มีมหากาพย์อีกเรื่อง ที่เกี่ยวกับสงคราม และเกิดก่อนการเดินทางของ โอดิสซิอุส มันคือมหากาพย์อีเลียด บทประพันธ์ต่างๆในมหากาพย์อีเลียด และโอดิสซีย์ถูกเล่าครั้งแรกเป็นคำพูด แต่เมื่อประมาณ 2,700 ปีก่อนหรือ ในศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสต์ศักราช มันจึงถูกรวบรวมและบันทึกเอาไว้ ไม่มีใครรู้แน่ชัดว่ามหากาพย์นี้เกิดจาก คนๆเดียวหรือหลายคนร่วมกัน ไม่รู้แม้กระทั่งว่าใครเป็นคนรวบรวม เข้าด้วยกัน แต่ผู้แต่ง หรือผู้จดบันทึก รู้จักกันดีว่าชื่อโฮเมอร์ มีประเด็นในหมู่นักวิชาการเกิดขึ้นว่า โฮเมอร์นั้นมีตัวตนจริงหรือไม่ ประเด็นนี้จึงถูกเรียกว่า"ประเด็นโฮเมอร์" ด้วยเหตุผลบางอย่าง ทำให้เขาถูก จินตนาการว่าเป็นคนตาบอด มหากาพย์อีเลียดและโอดิสซีย์ เป็นร้อยกรองอย่างหนึ่ง แต่มันไม่ได้มีเสียงสัมผัสกัน อย่างไรก็ตาม พยางค์และวรรคต่างๆ ก็ถูกจัดเรียงกันในสัมผัสแบบพิเศษ ซึ่งเรียกว่า"คำกลอน" ลองจินตนาการดูสิว่าตอนนั้น มันจะเป็นอย่างไร ก่อนที่เรื่องมันจะถูกนำมาบันทึกไว้? นิทานมักจะถูกเล่าในช่วงเวลาเงียบๆ และรอบกองไฟอันอบอุ่น ตอนที่ทุกคนกระตือรือร้น และอยากจะฟัง ว่ามีใครเพิ่มอะไรใหม่ๆเข้าไปในนิทานบ้าง และตอนจบอาจเปลี่ยนไป หรือแม้แต่อาจมีใครตายด้วย พวกเขาจำเรื่องที่ยาวขนาดนั้นได้ยังไง? ส่วนหนึ่งก็คงเป็นเพราะสัมผัสในบทกวี "คำกลอน"ช่วยให้ง่ายต่อการจดจำ และเล่าซ้ำใหม่ได้ "คำกลอน"ที่ใช้ในมหากาพย์ทั้งสองนี้ เรียกว่า "มาตราหกคณะ" อยากรู้ไหมว่ามันเป็นแบบไหน นี่คือบรรทัดแรกในอีเลียด "จงร้องเถิด เทพี ความโกรธาแห่งเพเลอัส อคิลลิสผู้บุตรชาย" เราจะจำคำพวกนี้ได้ง่ายขึ้น โดยใช้สัมผัสมาช่วยได้หรือเปล่า? ก็ยากนะ แต่ลองฟังอีกครั้ง แล้วอ่านออกเสียงเองดังๆ "จงร้องเถิด เทพี ความโกรธาแห่งเพเลอัส อคิลลิสผู้บุตรชาย" ยากเลยใช่ไหมล่ะ แล้วทำไมเราต้องสนใจนักเขียนตาบอดแก่ๆ ที่ไม่มีใครสนใจอยากจะอ่านอีกแล้ว แล้วก็ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าเขามีตัวตนจริงไหม? ก็เพราะเรื่องราวจากอีเลียด และโอดิสซีย์ เป็นสิ่งที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับ นักเขียนและศิลปินต่างๆมาตลอดน่ะสิ นี่ยังไม่ได้พูดถึงผู้กำกับหนังฮอลลีวู้ด นะ เราก็พบกับเรื่องราว สัญลักษณ์ และคำพูด จากมหากาพย์เหล่านี้ในชีวิตประจำวัน อย่างคำว่า "ม้าโทรจัน" หรือคำว่า "โทรจัน" เฉยๆ ก็ถูกใช้ แทนไวรัสคอมพิวเตอร์ ที่แอบเข้ามาในคอมของเรา แล้วก็ทำในสิ่งที่เราไม่ต้องการน่ะ และคำว่า"โอดิสซีย์" ก็หมายถึง การเดินทางสำรวจระยะไกล แล้วจำได้ไหมว่า'มาตราหกคณะ' เสียงเป็นยังไง? หมูๆ "จงร้องเถิด เทพี ความโกรธาแห่งเพเลอัส อคิลลิสผู้บุตรชาย" หืม จำได้แล้ว